Miasteczko, które swoim urokiem przyciąga i hipnotyzuje dźwiękami liturgii prawosławnej. Można się pokusić o stwierdzenie, że klimat Podlasia został zaklęty w jednym miejscu.
Gdybyśmy mieli, spośród wszystkich odwiedzonych podczas tej wycieczki miejsc, wybrać tylko jedno do zarekomendowania, byłby nim niewątpliwie Supraśl. Nie wiemy, czy to zasługa tutejszego uzdrowiskowego klimatu, czy małomiasteczkowy spokój, ale coś w tym miejscu zapada w serduszko.
Co warto wiedzieć o Supraślu?
Początków Supraśla doszukuje się w okolicach roku 1500, kiedy to zakonnicy reguły Świętego Bazylego Wielkiego przenieśli się tu z gwarnego Gródka. Jednak odkrycia archeologiczne trochę korygują tą datę o jakieś kilka tysięcy lat do tyłu. Wszystko za sprawą broni i ceramiki, które mogą pochodzić nawet z roku 9 000 p.n.e. Zatem Supraśl trafia do czołówki najstarszych miejsc z udokumentowanym osadnictwem na terenie Polski. Chcąc bardziej zgłębić temat prehistorii w okolicy zachęcamy do odwiedzenia strony Supraśla.
Powróćmy zatem do roku 1500, kiedy to prawosławni mnisi w poszukiwaniu ciszy i spokoju budują drewniany Monaster pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty na uroczysku zwanym Suchy Hrud. Świątynia niestety szybko spłonęła, ale w międzyczasie zabudowania klasztorne powiększyły się o Cerkiew Błogowieszczańską (Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny) oraz renesansową cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego. W tym okresie cały Supraśl jest praktycznie zakonem, a nieliczni świeccy mieszkańcy pracują na rzecz mnichów. Zakonnicy natomiast chcąc zachować cichy charakter osady i nie powtórzyć problemów z Gródka blokują znaczny rozwój miasteczka, ale nie klasztoru. Inwestują w cenne druki oraz rękopisy i tworzą bibliotekę.
W XVII wieku następuje kolejny milowy krok i zabudowania klasztorne powiększają się o drukarnię. Zakonnicy rozpoczynają działalność wydawniczą, a w miasteczku rozwija się oświata. W XVIII wieku papież Pius VI ustanawia w Supraślu stolicę biskupstwa unickiego i osada warunkowo dostaje status miasta, choć realia znacznie odstają od nadanej funkcji.
W tym też czasie na terenach Supraśla nastaje zabór pruski, a potem rosyjski. Majątek klasztorny trafia w ręce państwa, a zakonnicy są jedynie dzierżawcami. Sytuacja ekonomiczna zakonu oraz warunkowy status miasta wpływa na zmianę podejścia mnichów do rozwoju osady. Od 1831 roku majątek poklasztorny zaczynają wydzierżawiać świeccy przemysłowcy, głównie pod zakłady włókiennicze. Do Supraśla przybywa wielu wysoce wykwalifikowanych specjalistów bojących się bankructwa. Bardzo wysokie cła na tekstylia wywożone do Imperium Rosyjskiego z Królestwa Polskiego (wynik powstania Listopadowego) spowodowały przeniesienie produkcji do Obwodu Białostockiego. W taki sposób Supraśl stał się ważnym ośrodkiem włókienniczym i powiększył liczbę mieszkańców 10 krotnie stając się miastem nie tylko z nazwy.
Przemysł tekstylny niszczy II Wojna Światowa, a obecnie Supraśl jest uzdrowiskiem. Status uzyskał w 1999 roku.
Zwiedzanie Supraśla
Na atrakcje Supraśla przeznaczyliśmy pół dnia i to jest trochę za mało na zobaczenie i rozkoszowanie się wszystkim niespiesznie. U nas było lekko pospiesznie, ale bardzo treściwie.
- Monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Apostoła Jana Teologa - symbol miasta Supraśl i pierwszy punkt naszej wizyty. To z tymi zabudowaniami związany jest początek nowożytnego miasta, więc można powiedzieć, że poszliśmy do źródła. Klasztor jest męski, tradycji grecko-rusko-bizantyjskiej i jest jednym z pięciu na terenie Polski.
Monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy
Po wejściu za bramę pierwsze co zobaczymy to odbudowana obronna cerkiew Zwiastowania (tą z XVI wieku wysadzono podczas II Wojny Światowej) z 4 wieżami. Wewnątrz jest pięknie odmalowana freskami, ale nie ma tam zbyt dużo miejsca. Po lewej stronie od wejścia mamy może nieco mniej reprezentatywną z zewnątrz, ale na pewno większą w środku cerkiew Jana Teologa z 1888 roku.cerkiewśw. Apostoła Jana Teologa
Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem w postaci zakonnika, po zakupie cegiełki-biletu za kwotę co łaska. Wchodząc na teren klasztoru trzeba pamiętać, że to miejsce święte, więc odpowiedni ubiór jest wskazany. Mnich opowiada o historii tego miejsca, ale też o tym jak wyglądają święta i ich obchody w prawosławiu oraz omawia największe różnice w porównaniu do obrządku rzymskokatolickiego. Nasz przewodnik Grzegorz mówił bardzo ciekawie i nie wiemy kiedy nam ta godzina zwiedzania upłynęła. Według nas punkt obowiązkowy do zobaczenia.wnętrze cerkwi Zwiastowania ikonostas w cerkwi Zwiastowania ikonostas cerkwi św. Apostoła Jana Teologa - Muzeum Ikon - nigdy nie przypuszczaliśmy, że będziemy tak zachwyceni zwiedzaniem Muzeum Ikon! Nazwa nie jest co prawda porywająca, bo człowiekowi od razu na myśl przywodzi nudę. Jednak spacerując w półmroku, słuchając śpiewu liturgii sakralnej możemy się dowiedzieć czym jest ikona, dlaczego się je pisze, jak się przygotować do pisania, jakie są style pisania i czym się charakteryzują wraz z przykładami. Bardzo dużo wiedzy podanej w bardzo przystępny sposób w tajemniczej i uduchowionej atmosferze. Dodatkowym atutem są fragmenty fresków z dawnej wysadzonej cerkwi Zwiastowania.
Zwiedzaliśmy samodzielnie, nie można było robić zdjęć więc się do tego stosowaliśmy. Ale można było za pomocą kodów QR dowiedzieć się więcej o prezentowanych eksponatach. Nowoczesne, interaktywne i wyjątkowe muzeum o sztuce sakralnej w pałacu Archimandrytów (przeorów zakonu) posiadające jedną z największych kolekcji ikon w Polsce. Przeznaczyliśmy na zwiedzanie godzinę, bo później wchodziliśmy do muzeum druku, ale to stanowczo za mało. Zdecydowanie warte odwiedzin.freski cerkwi Zwiastowania - Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa - kolejna ciekawa pozycja muzealno - warsztatowa na mapie Supraśla nawiązująca do historii miasta. Muzeum znajduje się w budynkach zakonu, gdzie od XVII wieku działała drukarnia. Podczas wizyty możemy być świadkami procesu powstania kartki papieru oraz prześledzić rozwój maszyn do druku od repliki prasy Gutenberga przez coraz nowocześniejsze urządzenia. Wszystko ciekawie opowiedziane i zaprezentowane. Super miejsce, gdzie nie tylko dzieci spędzą miło czas.
czcionki etapy powstawania papieru - Kościół ewangelicko-augsburski, a właściwie obecnie kościół p.w. Matki Bożej Królowej Polski - zbudowany jako filia parafii z Białegostoku. Podczas I Wojny Światowej majątek został ograbiony przez Rosjan, a wierni przesiedleni. Podczas II Wojny Światowej Rosjanie likwidują wszystkie symbole religijne i tworzą początkowo kino, a następnie magazyn broni i amunicji. Charakter religijny budynek odzyskuje w 1991 roku stając się kościołem rzymskokatolickim.
- Kościół p.w. Świętej Trójcy - ufundowany w 1861 roku przez fabrykantów, a od 1906 roku posiada prawa kościoła parafialnego.
- Domy tkaczy - wzdłuż ulicy 3 maja mamy perły architektury drewnianej. Są to domy wybudowane przez Wilhelma Zacherta dla pracowników, którzy wraz z przeniesieniem fabryk zmienili miejsce zamieszkania. Każdy z domów przeznaczony był dla 4 rodzin.
- Dom Ludowy - piękny przykład sztuki modernistycznej w architekturze. Budynek powstał w 1934 roku jako siedziba instytucji kulturalnych i magistratu. Do II Wojny Światowej był centrum wydarzeń kulturalnych.
- Pałac Buchhozoltów - piękny renesansowy pałac, który odnowiony został w XIX wieku przez Adolfa Buchhozolta z miłości do córki Karola Scheiblera, aby pokazać, że przyszłej pani Buchhozolt nie będzie w życiu niczego brakować.
Obecnie znajduje się tu liceum plastyczne, ale zwiedzanie jest możliwe, no chyba że trwa remont ;)rzeźba Róg obfitości przed pałacem
